از جبر تا اختیار جبر

برای من لوده مسلک صحبت کردن و نوشتن از جبر و اختیار واقعا مسخرست هر کی مسخره کنه بهش حق میدم ولی الان مدتهاست ،شایدم سالهاست که این پارادوکس جبر و اختیار داره روانم و به هم میریزه
گاهی که داستانهای قاتلین و ... رو تو روزنامه ها میخونم نکته ای که خیلی توجه من و جلب میکنه بستری است که اون قاتل و دزد توش رشد کرده و بزرگ شده و ازش تاثیر گرفته ،واقعا کی میتونه ادعا کنه اگه تو همون بستر زندگی کرده بود ،مرتکب همون جرم به شرط قرار گرفتن تو همون موقیعیت نمیشد؟ یعنی اون مجرم به جبر تو بستری بزرگ شد و به جبر تو موقعتی قرار گرفت که به جبر اختیار از دست داد و مرتکب قتل شد ،حالا سوال اینجاست که این قاتل رو چند درصد میشه تو قتلی که مرتکب شده مقصر دونست ؟ من در مورد خودم شک ندارم قطعا راه قاتل رو در پیش میگرفتم
همین الان تو همین شرایطی که هستم از اول تولد تا حالا همش جبر محض بوده حتی انجام دادن و یا انجام ندادن های من به جبر بوده ،به جبر ایجاد شرایطی که من رو راغب کرده به انجام اون کار یا منزجر
مثلا اگه من به جبر تو بستری قرار میگرفتم که به فوتبال علاقه مند میشدم شاید الان کنار علی کریم داشتم توپ میزدم
چند وقت پیش یه مصاحبه از وزیر مهاجرت کانادا تو بی بی سی دیدم که میگفت بهترین مهاجر های ما ایرانی ها هستن ،این موضوع که ایرانی های خارج کشور معمولا به جبر تو شرایطی قرار میگیرند که بهترین شهروند های اون کشور میشن رو من خودم هم بارها تو کشور های مختلف از زبون خارجی ها شنیدم و دیدم ،قبول دارم استثنا هم توشون هست ولی اکثر قریب به اتفاق انسانهای شریفی هستند
باید قبول کنیم ما ایرانی ها یا همون ایرانی های خارج کشور تو مملکت خود ما به اون اندازه شریف نیستند که این شامل خود من هم میشه یعنی ما به جبر تو بستری قرار گرفتیم که خود به خود سوق داده میشیم سمت شریف نبودن
به نظر من اگه یه زمانی یه حساب کتابی هم باشه اگه تمام این جبر هایی که ما توش قرار گرفتیم لحاظ بشه چیزی واسه حساب کتاب نمیمونه
در کل میشه گفت آدم به جبر تو شرایطی قرار میگیره که با توجه به جبر های قبلی که توش قرار داشته تصمیم میگیره یک فعل رو انجام بده یا نه و وارد جبر بعدی زندگی بشه
چی گفتم ؟کلا خودم هم نفهمیدم ولی اگه کسی از این قصه ها چیزی میفهمه ما رو هم از این سرگردونی نجات بده